Gisteren was weer een heerlijk dagje in de kroeg. Mijn eerste afspraak is met Pedro Barroso. Vorige week had ik hem meegemaakt in een strategiesessie. Krachtig, kritisch, constructief. Ondernemer. Een Spanjaard zoals ik mij die voorstel. Trots, warmbloedig. een rechte rug, onverzettelijk. Als het stamhoofd Paella y Peseta in Asterix en Obelix in Hispanie.
Normaal ben ik degene die als eerste op een afspraak aanwezig is maar Pedro zit er al. Hij is er klaar voor. Steekt meteen van wal. Recht door zee.
Oudste van een gezin van acht kinderen. Zijn vader was een begenadigde wijnbouwer maar omdat daar te weinig geld in te verdienen was om het gezin van te onderhouden, vertrok hij als gastarbeider naar Duitsland. Pedro was toen 10 en moest gaan werken. Veertig kilometer verderop, in Cadiz. Hij vertrok uit het ouderlijk huis en ging werken in een winkel. Met een volgeladen kar door de steile straten van de stad. Tot huilens toe maar hij kwam boven. Later werkte hij in een steenhouwerij. Keihard werk. Geen siësta. Een zweem van weemoed op zijn gezicht als hij vertelt over zijn jeugd. Over Franco. Over wat hij gezien heeft als kind. Opgehangen mensen waarvan de tanden op de grond lagen. Eruit geslagen door de politie. Het heeft zijn blik op autoriteit bepaald. Hij aanvaardt die alleen als die werkelijk toevoegt.
Op zijn twintigste werd het gezin herenigd. Pedro vertrok naar Nederland. Ging werken en leren. Negen jaar. Overdag werken en ’s avonds naar school. Elektro. Drie avonden in de week naar de Streekschool in de Moerkerkestraat. De school waar 25 jaar geleden mijn onderwijscarrière begon. De enige school in Nederland waar de muurverf loodrecht op het plafond stond. Een vreselijke school. Een pedagogisch rampgebied. Docenten die hele boeken op het bord schreven en leerlingen dwongen om dit over te nemen. Ik hield het hier niet lang vol. Nam na een jaar ontslag toen we een soort beroepsverbod kregen om gastdocenten van het COC uit te nodigen bij lessen Maatschappelijke Begeleiding.
Pedro hield vol. Maakte dagen van 13,14 uur en verbaasde zich over de gemakzucht waarmee anderen omgingen met hun tijd en hun talent. Hij liet zich niet meeslepen in deze onverschilligheid en hij werd opgemerkt. Klom op. Bleef studeren en aan het eind van zijn carrière was hij directeur P&O van de grootste technische dienstverlener in Nederland. Een multinational met alleen al in Nederland 2600 werknemers. Een bruggenbouwer. Een man bij wie je de intenties kunt lezen. Die ook anderen ontmoet op hun intenties.
Vorig jaar nam hij op zijn 56e ontslag en is voor zichzelf begonnen. Een nieuwe fase in zijn leven. De belangrijkste vraag is niet meer wat hij wil bereiken, maar wat hij wil achterlaten.
Door een groot ROC is hij gevraagd om sturing te geven aan een professionaliseringstraject. Hij is geschrokken van wat hij in het onderwijs zag. Een vergrijsde omgeving waar fundamentele vraagstukken uit de weg worden gegaan waardoor er constant bijgestuurd moet worden. Reparatie na reparatie. Pappen en nathouden. Bezig zijn met gisteren. Een veel te slappe aanpak waardoor het onderwijs steeds zwaarder en moeilijker wordt. Al dat inhalen kost erg veel energie. Volgens Pedro moet je de dingen simpel houden. Dat is de natuur der dingen. In de natuur kiest alles de weg van de minste weerstand. Waarom maken wij het ons zo moeilijk? Kies positie en voel de bevrijding. Er moeten keuzes gemaakt worden over wat en wie je toelaat.
Hij ziet dat er nu wel erg veel opvoedvraagstukken bij het onderwijs terecht zijn gekomen. Leg die opvoedverantwoordelijkheid terug bij de ouders. Dat hoort niet bij het onderwijs. Als je niet fundamenteel gaat kijken wat je ankerpunten zijn, dan worden dat kankerpunten. En die halen alle vitaliteit uit je organisatie. Stel vragen die lucht en ruimte geven. Wat is je richting, je intonatie? Wat zijn de kerntaken van het onderwijs? Wat is je relevantie? En misschien wel de belangrijkste vraag: wat is je mensbeeld? Als het mensbeeld niet wordt erkend, dan creëer je een collectief zonder energie. Start de dialoog op die vraag.
Pedro maakt veel los in de organisatie. Maakt deuren open. Althans, hij geeft mensen sleutels waarmee ze dat zelf kunnen doen. En dat is soms het moeilijkste. We zijn zo doorgeslagen in onze collectieve hulpeloosheid dat we liever hebben dat een ander dat voor ons doet. Pedro erkent het risico dat anderen hem te hard nodig hebben. Dat hij gezien wordt als de Verlosser maar dat vindt hij goed zolang ze maar niet afhankelijk van hem worden. Daar waakt hij voor. Een belangrijk levensthema.
“Het is de natuur van de mens om andere mensen en op te zoeken en verantwoordelijkheid te dragen. Beide. Mensen willen verantwoordelijkheid dragen en gedragen zich daar ook naar. Neem die verantwoordelijkheid niet weg van de mens, maak hem niet afhankelijk. Als ik weg ben, moet er vitaliteit zijn in de groep die ik achterlaat.”
Hij maakt zich wel zorgen of het onderwijs in staat is om werkelijk het roer om te gooien. Het onderwijs ligt onder een vergrootglas. De toenemende kritische houding over de besteding van gemeenschapsgelden kan er voor zorgen dat er populistische korte termijn oplossingen gezocht worden waardoor er niet gekozen wordt voor fundamentele veranderingen. En die zijn keihard nodig, anders wordt het alleen nog maar een slappere hap.
Normaal ben ik degene die als eerste op een afspraak aanwezig is maar Pedro zit er al. Hij is er klaar voor. Steekt meteen van wal. Recht door zee.
Oudste van een gezin van acht kinderen. Zijn vader was een begenadigde wijnbouwer maar omdat daar te weinig geld in te verdienen was om het gezin van te onderhouden, vertrok hij als gastarbeider naar Duitsland. Pedro was toen 10 en moest gaan werken. Veertig kilometer verderop, in Cadiz. Hij vertrok uit het ouderlijk huis en ging werken in een winkel. Met een volgeladen kar door de steile straten van de stad. Tot huilens toe maar hij kwam boven. Later werkte hij in een steenhouwerij. Keihard werk. Geen siësta. Een zweem van weemoed op zijn gezicht als hij vertelt over zijn jeugd. Over Franco. Over wat hij gezien heeft als kind. Opgehangen mensen waarvan de tanden op de grond lagen. Eruit geslagen door de politie. Het heeft zijn blik op autoriteit bepaald. Hij aanvaardt die alleen als die werkelijk toevoegt.
Op zijn twintigste werd het gezin herenigd. Pedro vertrok naar Nederland. Ging werken en leren. Negen jaar. Overdag werken en ’s avonds naar school. Elektro. Drie avonden in de week naar de Streekschool in de Moerkerkestraat. De school waar 25 jaar geleden mijn onderwijscarrière begon. De enige school in Nederland waar de muurverf loodrecht op het plafond stond. Een vreselijke school. Een pedagogisch rampgebied. Docenten die hele boeken op het bord schreven en leerlingen dwongen om dit over te nemen. Ik hield het hier niet lang vol. Nam na een jaar ontslag toen we een soort beroepsverbod kregen om gastdocenten van het COC uit te nodigen bij lessen Maatschappelijke Begeleiding.
Pedro hield vol. Maakte dagen van 13,14 uur en verbaasde zich over de gemakzucht waarmee anderen omgingen met hun tijd en hun talent. Hij liet zich niet meeslepen in deze onverschilligheid en hij werd opgemerkt. Klom op. Bleef studeren en aan het eind van zijn carrière was hij directeur P&O van de grootste technische dienstverlener in Nederland. Een multinational met alleen al in Nederland 2600 werknemers. Een bruggenbouwer. Een man bij wie je de intenties kunt lezen. Die ook anderen ontmoet op hun intenties.
Vorig jaar nam hij op zijn 56e ontslag en is voor zichzelf begonnen. Een nieuwe fase in zijn leven. De belangrijkste vraag is niet meer wat hij wil bereiken, maar wat hij wil achterlaten.
Door een groot ROC is hij gevraagd om sturing te geven aan een professionaliseringstraject. Hij is geschrokken van wat hij in het onderwijs zag. Een vergrijsde omgeving waar fundamentele vraagstukken uit de weg worden gegaan waardoor er constant bijgestuurd moet worden. Reparatie na reparatie. Pappen en nathouden. Bezig zijn met gisteren. Een veel te slappe aanpak waardoor het onderwijs steeds zwaarder en moeilijker wordt. Al dat inhalen kost erg veel energie. Volgens Pedro moet je de dingen simpel houden. Dat is de natuur der dingen. In de natuur kiest alles de weg van de minste weerstand. Waarom maken wij het ons zo moeilijk? Kies positie en voel de bevrijding. Er moeten keuzes gemaakt worden over wat en wie je toelaat.
Hij ziet dat er nu wel erg veel opvoedvraagstukken bij het onderwijs terecht zijn gekomen. Leg die opvoedverantwoordelijkheid terug bij de ouders. Dat hoort niet bij het onderwijs. Als je niet fundamenteel gaat kijken wat je ankerpunten zijn, dan worden dat kankerpunten. En die halen alle vitaliteit uit je organisatie. Stel vragen die lucht en ruimte geven. Wat is je richting, je intonatie? Wat zijn de kerntaken van het onderwijs? Wat is je relevantie? En misschien wel de belangrijkste vraag: wat is je mensbeeld? Als het mensbeeld niet wordt erkend, dan creëer je een collectief zonder energie. Start de dialoog op die vraag.
Pedro maakt veel los in de organisatie. Maakt deuren open. Althans, hij geeft mensen sleutels waarmee ze dat zelf kunnen doen. En dat is soms het moeilijkste. We zijn zo doorgeslagen in onze collectieve hulpeloosheid dat we liever hebben dat een ander dat voor ons doet. Pedro erkent het risico dat anderen hem te hard nodig hebben. Dat hij gezien wordt als de Verlosser maar dat vindt hij goed zolang ze maar niet afhankelijk van hem worden. Daar waakt hij voor. Een belangrijk levensthema.
“Het is de natuur van de mens om andere mensen en op te zoeken en verantwoordelijkheid te dragen. Beide. Mensen willen verantwoordelijkheid dragen en gedragen zich daar ook naar. Neem die verantwoordelijkheid niet weg van de mens, maak hem niet afhankelijk. Als ik weg ben, moet er vitaliteit zijn in de groep die ik achterlaat.”
Hij maakt zich wel zorgen of het onderwijs in staat is om werkelijk het roer om te gooien. Het onderwijs ligt onder een vergrootglas. De toenemende kritische houding over de besteding van gemeenschapsgelden kan er voor zorgen dat er populistische korte termijn oplossingen gezocht worden waardoor er niet gekozen wordt voor fundamentele veranderingen. En die zijn keihard nodig, anders wordt het alleen nog maar een slappere hap.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten