Kun je vernieuwen in een organisatie die gericht is op stabiliteit? Waar gestuurd wordt op kengetallen, op orde, op geld? Waar gedetailleerde planvorming en uitgebreide beleidsplannen de dagelijkse gang van zaken bepalen? Waar de handelingen van medewerkers gestuurd worden in de richting van een vooraf vastgesteld doel. Waar vooraf bepaalde gefaseerde interventies worden uitgezet in tijdschema’s. Durft zo’n organisatie chaos toe te laten? Daar zelfs op te sturen. Sturen om de boel uit evenwicht te trekken.
Gisteren was ik bij zo’n organisatie. Ik moest een bijeenkomst faciliteren waarin dit dilemma, of is het een paradox, zichtbaar was. Er waren innovatie teams samengesteld en er moest een subsidie aanvraag de deur uit. Ik werd een paar dagen van tevoren door de directeur gevraagd of ik deze klus wilde doen. Tijd om voor te bespreken was er niet. Te volle agenda. Op basis van de subsidie aanvragen stelde ik mijn programma samen. Een complexe klus. Aan de ene kant de behoefte aan data, cijfers en aan de andere kant behoefte aan het delen van beelden.
De bijeenkomst was op een prachtige locatie. Een oude scheepswerf. Waar vroeger prachtige schepen zijn gebouwd. Met een enorme reparatie afdeling waar in hoogtijdagen wel 4 schepen in de dokken lagen. Ik keek mijn oog uit. Drie jaar geleden was ik hier ook toen we met een oude rivierboot, de Helena, de start beleefden van het Ithaka project. Een stuk of 12 jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. 4 dagen met elkaar op een boot. Om te ontdekken wat hun missie was. Toen we met deze groep vertrokken was de werf een verlaten bouwval. Nu, drie jaar later, staat er een school die in niets doet denken aan een school. Er wordt gewerkt door jongeren van een MBO en een HBO. Een ongelooflijke prestatie dat dat in zo’n korte tijd is gerealiseerd.
De bijeenkomst werd gehouden in een soort vissenkom. Aan drie zijden glas. Lekker transparant. Toch word ik altijd een tikkeltje nerveus in dergelijke ruimtes. Niet alles hoeft zichtbaar te zijn voor iedereen. Toch? Misschien laten mensen juist wel het achterste van hun tong niet zien in dergelijke ruimtes.
Gisteren was ik bij zo’n organisatie. Ik moest een bijeenkomst faciliteren waarin dit dilemma, of is het een paradox, zichtbaar was. Er waren innovatie teams samengesteld en er moest een subsidie aanvraag de deur uit. Ik werd een paar dagen van tevoren door de directeur gevraagd of ik deze klus wilde doen. Tijd om voor te bespreken was er niet. Te volle agenda. Op basis van de subsidie aanvragen stelde ik mijn programma samen. Een complexe klus. Aan de ene kant de behoefte aan data, cijfers en aan de andere kant behoefte aan het delen van beelden.
De bijeenkomst was op een prachtige locatie. Een oude scheepswerf. Waar vroeger prachtige schepen zijn gebouwd. Met een enorme reparatie afdeling waar in hoogtijdagen wel 4 schepen in de dokken lagen. Ik keek mijn oog uit. Drie jaar geleden was ik hier ook toen we met een oude rivierboot, de Helena, de start beleefden van het Ithaka project. Een stuk of 12 jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. 4 dagen met elkaar op een boot. Om te ontdekken wat hun missie was. Toen we met deze groep vertrokken was de werf een verlaten bouwval. Nu, drie jaar later, staat er een school die in niets doet denken aan een school. Er wordt gewerkt door jongeren van een MBO en een HBO. Een ongelooflijke prestatie dat dat in zo’n korte tijd is gerealiseerd.
De bijeenkomst werd gehouden in een soort vissenkom. Aan drie zijden glas. Lekker transparant. Toch word ik altijd een tikkeltje nerveus in dergelijke ruimtes. Niet alles hoeft zichtbaar te zijn voor iedereen. Toch? Misschien laten mensen juist wel het achterste van hun tong niet zien in dergelijke ruimtes.
12 mensen waren op de bijeenkomst afgekomen. Projectleiders van innovatieteams en schrijvers van de nieuwe subsidieaanvraag. Aan mij de vraag om er een creatieve sessie van te maken. Een rondje intenties. Wat is ieders intentie om deel te nemen aan innovatie. Hoe zit ieder er in en wat moet er vandaag gerealiseerd worden? Het spanningsveld tussen sturing en ruimte werd al snel duidelijk. Ook werd duidelijk dat deze mensen elkaar niet vaak ontmoet(t)en. Twee scholen, twee culturen, twee methodieken, twee benaderingen van het onderwerp: Hoe komen we van innovatie teams tot levende communities of practice? In veel twee dus. Een van de deelnemers aan het gesprek formuleerde het treffend: ‘Ik voel me met 1 been op de wal en het andere op het schip.’ Een niet lekkere spagaat. Hoe zorgen we er met elkaar voor dat vanuit deze polariteiten een eenduidig beeld gecreëerd wordt en er een goede en gedeelde subsidieaanvraag geformuleerd wordt? Het verschil tussen agenda en aandacht. Tussen top down en bottom up. Het verschil tussen tijd en tijd. Hier wil ik graag lang bij stilstaan. Even vertragen nu.
De oude Grieken kenden twee begrippen van tijd. Chronos en Kairos. Chronos staat voor de tijd van de klok. Lineaire tijd. Van A naar B en weer terug. Voorspelbaar en te plannen. Kairos staat voor gepaste tijd, de tijd van het kompas. Circulaire tijd. Onvoorspelbaar.
Onze eigen Arnold Cornelis maakt in de Logica van het Gevoel en de Vertraagde Tijd het verschil tussen de tijd van de externe sociale klok en de tijd van de interne klok van het uniek verborgen programma van zelfsturing en ontwikkeling in ieder mens. Hij geeft aan dat hoe harder de externe sociale klok ons leven dicteert, des te noodzakelijker het is om onze interne klok te vertragen. Doen we dat niet dan lopen we het risico dat ons intern zelfsturingsysteem vernietigd wordt. Ons denken tot nul gereduceerd, omdat we geen tijd meer hebben om goed over de dingen na te denken. Voortdurend achter de feiten aan rennen met het risico om uitgehold te worden. Een catastrofaal leerproces noemt Cornelis dat. Gevangen in een kooi van verdwaling.
Terug naar de bijeenkomst van gisteren. Op een bepaald moment dreigde de agenda van de directeur de bijeenkomst te dicteren. Hij moest naar een volgende bijeenkomst, kon deze niet helemaal uitzitten en hij had geen vertrouwen dat er uiteindelijk ook gegevens geleverd zouden worden waarmee de schrijvers de subsidie aanvraag konden maken. Hij intervenieerde. Wilde snelheid en kilometers maken. Ik denk dat ik dat in zijn positie ook zo doen. Afspraken werden gemaakt. De schrijvers gaan interviews houden met de projectleiders. Moet wel snel want wat gaan we het bedrijfsleven vertellen, hoe triggeren we hen om deel te nemen aan een community? Cruciaal ook voor de aanvraag. Het bedrijfsleven moest nog wel uitgenodigd worden voor de bijeenkomst die volgende week gepland staat. Van 2 tot 6 of van 4 tot 6? Druk op de ketel.
Tijdens de evaluatie werd met name als winst genoemd dat er beelden gedeeld zijn, dat een klein beetje zichtbaar werd hoe ieder aankeek tegen en dacht over het bouwen van een community. Een mini stapje voorwaarts.
Licht teleurgesteld verliet ik de werf.
De oude Grieken kenden twee begrippen van tijd. Chronos en Kairos. Chronos staat voor de tijd van de klok. Lineaire tijd. Van A naar B en weer terug. Voorspelbaar en te plannen. Kairos staat voor gepaste tijd, de tijd van het kompas. Circulaire tijd. Onvoorspelbaar.
Onze eigen Arnold Cornelis maakt in de Logica van het Gevoel en de Vertraagde Tijd het verschil tussen de tijd van de externe sociale klok en de tijd van de interne klok van het uniek verborgen programma van zelfsturing en ontwikkeling in ieder mens. Hij geeft aan dat hoe harder de externe sociale klok ons leven dicteert, des te noodzakelijker het is om onze interne klok te vertragen. Doen we dat niet dan lopen we het risico dat ons intern zelfsturingsysteem vernietigd wordt. Ons denken tot nul gereduceerd, omdat we geen tijd meer hebben om goed over de dingen na te denken. Voortdurend achter de feiten aan rennen met het risico om uitgehold te worden. Een catastrofaal leerproces noemt Cornelis dat. Gevangen in een kooi van verdwaling.
Terug naar de bijeenkomst van gisteren. Op een bepaald moment dreigde de agenda van de directeur de bijeenkomst te dicteren. Hij moest naar een volgende bijeenkomst, kon deze niet helemaal uitzitten en hij had geen vertrouwen dat er uiteindelijk ook gegevens geleverd zouden worden waarmee de schrijvers de subsidie aanvraag konden maken. Hij intervenieerde. Wilde snelheid en kilometers maken. Ik denk dat ik dat in zijn positie ook zo doen. Afspraken werden gemaakt. De schrijvers gaan interviews houden met de projectleiders. Moet wel snel want wat gaan we het bedrijfsleven vertellen, hoe triggeren we hen om deel te nemen aan een community? Cruciaal ook voor de aanvraag. Het bedrijfsleven moest nog wel uitgenodigd worden voor de bijeenkomst die volgende week gepland staat. Van 2 tot 6 of van 4 tot 6? Druk op de ketel.
Tijdens de evaluatie werd met name als winst genoemd dat er beelden gedeeld zijn, dat een klein beetje zichtbaar werd hoe ieder aankeek tegen en dacht over het bouwen van een community. Een mini stapje voorwaarts.
Licht teleurgesteld verliet ik de werf.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten